Eind 1929 werd ATELFOND opgericht door 11 aandeelhouders waaronder Louis Maes, grootste aandeelhouder was het Nederlandse HOVERS Constructie uit Tilburg, samen met Franciscus Houtmeyers geeft Louis leiding aan de onderneming.

De naam ATELFOND is de afkorting van : ATElier de Construction et FONDerie de Turnhout. Dat de naam in het Frans werd gekozen was voor die tijd heel normaal, de steenkoolmijnen en Hoogovenbedrijven in Wallonië en Belgisch Limburg waren immers grote klanten. ATELFOND  bestond uit twee afdelingen : een ijzergieterij en een metaalconstructie werkplaats, in de eerste jaren was de bouw van stoomketels erg belangrijk, pure machinebouw minder.   

Direct na de tweede wereldoorlog werd gestart met de bouw van kranen en graafmachines in de constructieafdeling werden toen ook voetgangersbruggen (passerelles), overbruggingen in fabriekshallen, silo’s en portaalkranen gebouwd.  Nagenoeg  alle bruggen over het Kempisch kanaal zijn door Atelfond na de oorlog opnieuw gebouwd, alle onderdelen, met uitzondering van de motoren, werden in het bedrijf zelf vervaardigd.

De eerste kraanontwerpen kwamen van de Nederlandse Hovers Constructie in Tilburg, om de kraan van Atelfond een eigen gezicht te geven, gaf men de bovenbouw een ander uiterlijk. Toen de bouw van de kranen eenmaal voorspoedig liep werden er drie constructeurs in dienst genomen voor de verdere ontwikkeling van nieuwe modellen. 

Helaas is het precieze aantal gebouwde machines niet bekend, alle boekhouding van het oude kantoor is verloren gegaan. Een oude werknemer zegt dat er vijf tot tien machines per jaar werden gebouwd, in de hoogtijdagen tussen 1953 en 1955 was dit vaak één machine per week.

Atelfond werden dus niet alleen in België verkocht, de machines voor de Nederlandse markt werden verkocht door Hovers Constructie in Tilburg.  In het Hovers-verkoop-kaartsysteem zijn 17 machines ondergebracht. 

De machines werden veelal in de kleur  groen met rode lijnen geleverd, ze waren niet gespoten maar door een vriendelijke huisschilder die in de straat woonde met de hand in de avond geschilderd, hij was een echte professional.

De eerste machines werden gebouwd volgens oude type 380 tekeningen van Hovers, maar vanaf het begin werden ze iets aangepast door de Atelfond constructeurs.

Met modellen op een onderstel op wielen ging Atelfond zijn eigen weg, want Hovers leverde zoiets nauwelijks of niet, deze kleine mobiele kranen werden gebruikt voor laden en lossen op de kade langs de vele kanalen  in België.

Om een beter overzicht te krijgen voor de loskranen, ontwierp Atelfond een andere cabine en die werd toen ook "De Nieuwe cabine ” genoemd, zodat de klant wist dat het een heel nieuw concept was. 

Model 28 - 28B  :

In die tijd was dit model uiterst modern en toonaangevend waarvan dertig exemplaren zijn gebouwd. Alle delen van de lier en aandrijflijn, Assen, tandwielen, etc. worden opgeslagen in een olie dichte kast en daardoor slijtage werd teruggebracht tot vrijwel nul.

De 28 en 28B hadden een hydraulische bediening en alle bewegingen kunnen tegelijkertijd worden uitgevoerd.

De 28R was een 28B op rupsonderwagen, de zwenkwielen in het onderstel waren gemonteerd wat ze 'boggies' noemde. In een "boggie" waren er twee onder rollen gecombineerd met een toprol, zoals in O & K - rupsgraafmachines.

Dus een 28 had twee toprollen en vier looprollen. Alle versnellingen en koppelingen in het onderstel waren gehuisvest in een oliedichte kast.  (foto 6507)

Met hydraulische besturing werd gemakkelijk  de hele machine bediend. (foto 6508) de cabine was los van de mechanische onderdelen en de motor gemonteerd, dankzij de grote ramen had de graafmachinist een goed zicht.

Giek lengte 9 meter

Draglinebak en knijper 450 liter

Werkgewicht ± 10 ton 

Model 110B :

De 110B  Hijskraan was een 125R op een 6x4 onderstel, standaard met een 12 meter giek die met 6 meter tussenstukken kon worden verlengt, er kon een grijper aan met een inhoud van 1100 liter.

Aandrijving  : Deutz 6 cilinder 85 pk

Snelheid : 5 km / uur

Totaalgewicht : 32 ton

Type 14500 :   ( gebouwd in 1964 )

Deze machine is en blijft uniek omdat er maar één werd gebouwd voor het Belgische leger, om ingezet te worden bij het onderhoud aan de tanks.

Deze kraan is geplaatst op een 6x6 onderstel dat ook bij Atelfond is gebouwd met een 165 PK sterke DAF diesel motor erin voor de aandrijving.

Hijsvermogen :  28 ton.

Gieklengte : 10 meter.

Max. snelheid : 40 km/uur.

De aandrijving van de lieren was hydraulisch voor de aandrijving van de pompen was er een Deutz motor van 38pk gemonteerd.

Het contragewicht van ± 3500 kg kon tijdens transport over de weg afgekoppeld worden achter de cabine van de onderwagen hiervoor waren 2 ingebouwde hydraulische cilinders gemonteerd.

6815


Type 45 & 60B

jaren '60

Model 45 - 60 - 45B -  60B :

Model 45 was eigenlijk dezelfde kraan als Model 60, alleen de 60 was hier en daar een beetje zwaarder, zodat een grotere grijper of draglinebak kon worden bevestigd, model 45 werkte met een 450 liter bak en model 60 met een 580 liter bak.

Voor de modellen stond de "B" voor "band" , de mobiele machines, dus 45B en 60B waren nooit beschikbaar als dragline-graafmachine maar hoofdzakelijk als grijpkraan, zij werden gebruikt in havens en kade's in heel België.

De lengte van de giek was 9 meter, tussenstukken van 1- 1,5 - 3 en 4 meter tot 10 - 10,5 - 12 - 13 meter.

Lengte van de rupsen was op de 45, 3 meter en de 60, 3.45 meter. De 45 had een rupsonderwagen met een breedtye van 2,50m en rupsen van 0,55 m breed, bij de 60 was de onderwagen 2,50m breed en waren de rupsen 0,60 m.

De 45 en 45B beschiktenover een GM twee-cilinder motor van 46 pk, de 60 en 60B hadden een drie-cilinder GM motor van 60 pk.

6820


Type 40B-60B

jaren '60

6821


Type 40B-60B

jaren '60

Model 75 - 100 - 125 :

Dit model was precies hetzelfde als de kleinere modellen, het was een basismachine, maar met aanpassingen werd een grotere model gemaakt.

Dus de 100 en 125 waren eigenlijk een Model 75, maar versterkte constructie, zodat ze met een inhoud van 1000 liter of 1250 liter draglinebak kunnen werken, het totale gewicht van een 125 was 30 ton.

Model 125R  :

Deze machine is ontwikkeld uit de serie 75 - 100 - 125, maar is grotendeels gemodificeerd, zo kreeg een groter onderstel en een Deutz 8cilinder A8L of een DAF 515 turbodiesel motor.

Giek lengte :  12 meter

knijper :  1100 tot 1500 liter.

Draglinebak :  1250 liter

Hooglepel :  1250 liter

Werkgewicht :   ± 30 ton

Hydrokraan :

In de jaren zestig werd de dollar goedkoper en de Amerikaanse machines waren veel goedkoper en veel bouwbedrijven dan kochten dan ook een Amerikaanse dragline, zo werd het moeilijker voor de Belgische en Nederlandse  fabrieken om machines te verkopen.

Bij Atelfond vond men de oplossing en het bleek dat de wereld er op wachtte, een volledig hydraulische graafmachine, maar niet zoals de andere kraanbouwers die hydraulische pompen en motoren inkochten bij toeleveranciers, nee bij  Atelfond dacht men dat je deze componenten zelf in huis kon maken,  dit resulteerde in een op maat ontworpen kraan voor zowel hijs werkzaamheden als graafwerk.

Het bleef echter bij een machine, men is nog wel begonnen aan een tweede, daarvan werd alleen het onderstel is afgebouwd, de machine bleek te duur om in productie te nemen !

Graafmachines en hijskranen op spoor : 

De dragline op spoor werkte op een kade waar schepen met grind werden gelost, deze  schepen waren onderlossers, de lading werd langs de kade gelost en als het schip weg voer om de volgende lading te halen, kon de dragline de grind uit het water scheppen, zo was er een minimale wachttijd !

In de jaren zestig komen ook de twee zonen van Louis, Jef en Paul in het bedrijf en als Louis Maes  in 1985 overlijd nemen zij samen met Jean Paul een zoon van Frans Houtmeyers de leiding van de onderneming over.

Het personeelsbestand liep in de gouden jaren vijftig en zestig op tot meer dan 100 werknemers. In het loonboek uit de beginperiode worden een aantal merkwaardige beroepen vermeld   :

·         Soudeur     =     lasser

·         Mouleur      =    maker van de houten mallen  

·         traçeur       =    tekenaar met de kraspen in metaal

·         ajusteur      =    eindafwerker

·         kapper        =    afkapper van braam

Een noyateur en een vuurwerker, beroepen waarvan we de inhoud niet exact kunnen verklaren.

Er werden bij Atelfond uitzonderlijke producten gemaakt. Hier volgen enkele voorbeelden:

·         De kraan achter het Amerikaans paviljoen op Expo ’58.

·         De silo’s en de losbrug van de voormalige Anco gebouwen.

·         De rangeerlocomotieven voor  het toenmalige Belgisch Congo.

·         Een torenkraan met 2 masten voor de firma Gillis in Brussel, getoond in het populaire Belgische TV programma Echo.

·         De kooien en installaties voor zeppelins van het Belgische en het Thaise leger van waaruit para’s hun eerste parachutesprong deden.

·         Een bestelling van 150 kranen voor Rusland waarvan er door het uitbreken van WOII slechts 50 gebouwd werden. Telkens er een kraan klaar stond kwam de Russische ambassadeur op de kade in Antwerpen met cash geld betalen.

·         Inox mengkuipen voor de aanmaak van siliconen bij Soudal.

-         Een ijstaartsnijmachine voor kerststronken.  Een klant had met de hand een kerststronk gemaakt en bracht deze mee naar Atelfond in een koelbox.  Hij zette deze stronk op de onderhandelingstafel en vroeg een offerte voor een machine om dit product machinaal te maken, te versieren en te snijden.  Natuurlijk smolt het ijs en na een half uurtje zat iedereen met een bordje ijs voor zich.  De machine werd ontworpen en verkocht aan o.m. Het IJsboerke en andere grote ijsproducenten in Europa.

Naast de reeds vermelde klanten leverde Atelfond ook bij Sidmar Gent, BASF, Hessenatie, Dredging, Volvo, Daf enz…  Ook de lokale industrie zoals Brepols, Heinz, Red Band…. maakte regelmatig gebruik van de kennis van Atelfond om technische hoogstaande zaken op maat te laten maken.

Tot 1987 werden er kranen en graafmachines gebouwd bij Atelfond