boesewinkel-bitumenweg


BOESEWINKEL Zutphen BITUMENWEG Utrecht

	In de laatste decennia van de negentiende eeuw was het aannemersbedrijf van Hendrik Boesewinkel al in Zutphen gevestigd. Boesewinkel wist dat in het buitenland wegen werden gebouwd met een deklaag van steenslag in plaats van grind en die met een stoomwals werden verdicht. Hendrik kwam in contact met de Duitse Basalt-Maatschappij die een vestiging had in Rotterdam, deze onderneming had in Nederland een goede naam opgebouwd vanwege de grote leveringen van basalt-zuilen en zetsteen voor de zeeweringen, rond de eeuwwisseling zocht men ook afnemers voor haar keien en steenslag. Boesewinkel zag daar brood in, hij waagde een riskante sprong en kocht op 3 november 1901 bij Aveling & Porter in Engeland een stoomwals, de eerste in Nederland ! Dat deed hij ter gelegenheid van de geboorte van zijn zoon Henk, het was de "4711". (nog steeds in bezit van de KWS)

Informatie deels uit het boek : "Waar een wil is, is een weg" van de KWS en "65 jaar asfalt" van de V.B.W.

1001 Reclame voor de nieuwe stoomwals 1901 Archief KWS

1002 De "4711" bij het verdichten van een wegdek wat bestaat uit gebroken puin ingewassen met leem. Begin 20e eeuw. Archief VBW

	Het tarief van de wals was 1,80 (gulden) per uur, alles inbegrepen. De 4711 was zo solide dat hij zelfs in de nadagen van de stoomwals in de jaren zestig nog volop in gebruik was. In 1903 werd wals nummer 2 gekocht en in 1907 de derde en vierde, in dat jaar was er al een opdracht voor werk aan de weg Oldenzaal - Ootmarsum voor bijna 55.000,- gulden, daarna werd het walsenpark snel uitgebreid en in 1909 ondergebracht in een aparte N.V. die destijds het grootste walsenbedrijf van Nederland was, Stoomwalsenbedrijf v/h H. Boesewinkel. Het bedrijf specialiseerde zich in de aanleg van wegen met een gewalste fundering, macadamwegen en oppervlaktebehandelingen.

1401 Briefhoofd 1914 Archief VBW

1402 Breken van het puin Begin 20e eeuw Archief VBW

1403 Verdichten weglichaam van gebroken puin Begin 20e eeuw Archief VBW

1404 Verdichten weglichaam van gebroken puin Begin 20e eeuw Archief VBW

	Er werd voornamelijk gewerkt in het oosten van het land vanuit de woning van Hendrik Boesewinkel in Zutphen, in de woning van B.J. Kerkhof in Gennep werd een agentschap gevestigd, de zaken gingen zo voorspoedig dat Kerkhof in 1814 in vaste dienst kwam en naar Zutphen verhuisde. Het toenemende aantal auto's begon de met leemgebonden steenslaglaag aan te tasten, om de stofwolken te bestrijden begon men een teerlaag aan te brengen Boesewinkel was het eerste die teer in de wegenbouw ging gebruiken. De teer werd uit de hand met gieters en zwabbers over het wegdek aangebracht en afgedekt met fijn grind. In 1914 werd de leem als bindmiddel vervangen door teer, dit was een keerpunt in de geschiedenis van de wegenbouw !

1410 Amsterdam 1914 Archief Amsterdam

1411 Amsterdam De klinkerverharding word opgebroken, gewalst en word vermengd met teer 1914 Archief Amsterdam

1501 Verdichten puinverharding Begin 20e eeuw Archief VBW

	In de eerste wereldoorlog zakte de ontwikkeling van het bedrijf in, toen deze afgelopen was richtte men zich op de toepassing van bitumineuze bindmiddelen in de wegenbouw. Boesewinkel ontving de opdracht om de rijksweg bij Wassenaar van een deklaag van teersteenslag te voorzien, 10 cm dik, een werk van wel 50.000 gulden, voor die tijd een kapitaal ! Deze deklaag mislukte echter glansrijk, de steenslag kwam los en men moest het proefstuk snel met teer bedekken om de sporen van losse steenslag uit te wissen !

	In 1921 richt Hendrik Boesewinkel met H.J. Kerkhof en enkele anderen de N.V. BITUMENWEG op een jaar later word de N.V. Maatschappij Wegenbouw opgericht als overkoepelend bedrijf met de werkmaatschappijen, Stoomwalsenbedrijf BOESEWINKEL en BITUMENWEG. De beide namen vinden we nog terug tot in de jaren veertig.

2301 Amsterdam - Nassaukade / Stadhouderskade Op de foto nog met een wegdek van puin en leem maar hier word de eerste weg in Nederland aangelegd met asfalt geproduceerd in een asfaltmenginstallatie 1923 Archief vbw

	In 1922 kwam de Bataafse Petroleum Maatschappij met asfaltproducten op de Nederlandse markt, Bitumenweg was de eerste die ze toepaste, aanvankelijk alleen voor oppervlaktebehandelingen, het nieuwe petroleumasfalt werd in een teermolentje gemengd met steenslag tot asfaltsteenslag, maar was niet geschikt om de uit Engeland en Amerika afkomstige asfaltmengsels te bereiden, dat kon alleen in een complete asfaltmenginstallatie en de aanschaf daarvan was alleen verantwoord als er een opdracht was. Die kwam in 1923, van de gemeente Amsterdam waar men het onderhoud aan de wegen door het toenemende autoverkeer niet meer kon bijbenen, voor het aanbrengen van de asfaltverharding op de Nassaukade en Stadhouderskade importeerde de BITUMENWEG (Mij. Wegenbouw) de eerste asfaltmenginstallatie een CUMMER, op het vaste land van Europa en op 31 augustus 1923 startte het werk. De materialen werden met de hand in de installatie gestort en ook met de hand verwerkt op de weg, als alles vlot liep was de productie acht ton per uur.

2302 Amsterdam - Nassaukade / Stadhouderskade De eerste asfaltmenginstallatie in Nederland, een CUMMER 1923 Archief KWS

2303 Amsterdam - Nassaukade / Stadhouderskade Enorme belangstelling op 28 september 1931 van opdrachtgevers, collega wegenbouwers en andere genodigden, om er met eigen ogen te zien hoe voor het eerst op het Europese vaste land asfalt geproduceerd word met een asfaltmenginstallatie en hoe er een moderne, gewalste asfaltweg werd aangelegd 1923 Archief VBW

2304 Amsterdam - Nassaukade / Stadshouderkade 1923 Archief VBW

2305 Amsterdam - Nassaukade / Stadshouderkade Het tegengaan van stofuitworp was uit gezondheidsoverweging noodzakelijk, duideijk is de cycloon of ontstoffer te zien, het kegelvormige gevaarte met een schoorsteen, door de centrifugale werking werd het stof neergeslagen, later is dit proces geperfectioneerd, maar het principe is gelijk gebleven 1923 Archief KWS

2306 Amsterdam - Nassaukade / Stadshouderkade 1923 Archief VBW

2307 Artikel 1923 het Centrum

2308 Artikel 1923 nieuwe Rotterdamse courant

2309 Bericht 1923 nieuwe Rotterdamse courant

	Na het werk in Amsterdam volgde een tweede belangrijke opdracht, de provinciale wegen in de provincie Utrecht tussen Doorn - Leusden en Leersum - Woudenberg. Het hoofdkantoor van de Maatschappij Wegenbouw stond sinds de oprichting in de Stationsstraat in Utrecht, een Laboratorium was in de zelfde stad gevestigd op de eerste Daalsedijk, men had bijkantoren in Amsterdam, Leeuwarden en Roermond. De werkplaats voor de 79 walsen was gevestigd op de Coenensparkweg in Zutphen en er was een depot in Sittard.

2401 Amsterdam Let rechts op de afscherming van de aandrijfriemen van de stoommachine naar de installatie 1924 Archief VBW

2402 Amsterdam. Houten vaten met Trinidad-Asphalt 1924 Archief VBW

	Trinidad-Asphalt stond hoog aangeschreven, het werd als natuurproduct gedolven uit de bodem van een opgedroogd oliemeer op het eiland Trinidad en werd aangevoerd in houten vaten met een gewicht van 110 kilo, het hout van die vaten werd gebruikt als stookmateriaal, de vaten werden met een bijl aan stukken gehakt en het asphalt werd op primitieve wijze in ketels verhit. Alles was handwerk van het vullen van de mengbak met zand, steenslag en vulstof dat met zakken werd aangevoerd, tot wegen van het asphalt en de mineralen.

2403 Amsterdam jaren '20 Archief VBW

2404 Amsterdam. Als onderdeel van het omvangrijke programma van wegverbetering word ook de Nieuwerzijds Voorburgwal geasfalteerd, opmerkelijk is dat de gemeente vrachtwagens ter beschikking had gesteld voor het transport van het asfalt jaren '20 Archief VBW

2410 Maarsbergen 1924 Archief VBW

2503 Amsterdam Opbreken oude verharding en tramrails jaren '20 Archief VBW

2603 CUMMER asfaltmenginstallatie jaren '20 Archief VBW

2604 jaren '20 Archief VBW

	Het asfalt werd naar het werk vervoerd met kar en paard of kipwagen en op de weg gestort op stalen platen die te voren met gasolie waren besprenkeld, een ploeg medewerkers zorgde voor de verspreiding, een ploeg harkers zorgt met de walsmachinist voor de afwerking.

2605 Advertentie 1926 Leeuwarder courant

2606 Advertentie 1926 Limburger koerier

2701 Transport asfaltmenginstallatie jaren '20 Archief VBW

	Voor elk asfaltwerk moest telkens een mobiele asfaltmenginstallatie in de buurt worden opgebouwd, de kosten hiervan waren natuurlijk hoog, de installaties werden veelal over de weg maar indien mogelijk via het water vervoerd.

2702 Transport asfaltmenginstallatie jaren '20 Archief VBW

2703 Transport asfaltmenginstallatie jaren '20 Archief VBW

2705 Asfaltmenginstallatie jaren '20 Archief VBW

2706 Amsterdam Asfalt op het Rembrandtplein 1927 Archief VBW

2707 Amsterdam Asfalt op het Rembrandtplein 1927 Archief VBW

2710 Amsterdam 1927 Archief VBW

2711 Amsterdam 1927 Archief VBW

2715 Amsterdam Asfaltinstallatie in opbouw, links de stoommachine 1927 Archief VBW

2801 Op de voorgrond briketten voor het stoken van de bitumenketels en stoommachine jaren '20 Archief VBW

2802 Boven de installatie een takel voor de opbouw ervan jaren '20 Archief VBW

2805 Lossen asfalt op het werk jaren '20 Archief VBW

2806 Spreiden van het asfalt met de hand jaren '20 Archief VBW

2809 Asfaltmenginstallatie Links opslag van Trinidad-asphalt, de houten vaten zijn intussen vervangen door metalen jaren '20 Archief VBW

2810 Aanbrengen puinfundering Jaren '20 Archief VBW

2901 De asfaltmenginstallaties werden vaak via het water met de dekschuit getransporteerd, je vond ze dan ook vaak opgesteld in havens, dit was ook handig voor de aanvoer van de grondstoffen jaren '20 Archief VBW

2902 Oude Tonge Asfaltmenginstallatie opgesteld in de haven jaren '20 Archief VBW

2903 Oude Tonge Asfaltmenginstallatie opgesteld in de haven jaren '20 Archief VBW

2905 De aanvoer van asphalt per spoor, hier een tankwagon van leverancier SHELL, die had voor dit afvalproduct dat vrij overbleef bij het raffinageproces een nieuwe bestemming gevonden, de wegenbouw ! jaren '20 Archief VBW

2906 Voor de opslag van het asphalt werden enorme bassins gemaakt jaren '20 Archief vbw

2907 CUMMER asfaltmenginstallatie jaren '20 Archief VBW

	In het begin van de jaren dertig hielden twaalf aannemers in Nederland zich bezig met bitumineuze wegconstructies, zij bezaten gezamenlijk 34 menginstallaties met een totale capaciteit van 246 ton per uur.

3003 Tankwagen voor de aanvoer van water ondermeer voor de stoommachine die de installatie aandrijft jaren '30 Archief VBW

3004 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3005 wals jaren '30 Archief VBW

3007 Asfaltmenginstallatie, hier zijn duidelijk de aandrijfriemen te zien vanaf de stoommachine jaren '30 Archief VBW

3008 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3009 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3012 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3013 De mengers aan het werk jaren '30 Archief VBW

3015 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3016 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3017 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3020 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3024 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3025 Utrecht Overslag zand en grind in de Industriehaven jaren '30 Archief VBW

3030 Dordrecht - Begijnhof 1930 Archief Dordrecht

3035 Amsterdam - Atletiekbaan 1930 Archief Amsterdam

3102 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3103 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3104 Verwerken van het asfalt jaren '30 Archief VBW

3111 Utrecht - Catharijnensingel Betonmolens langs de singel 1931 Foto Utrechts Archief

3112 Utrecht - Catharijnensingel Betonmolens langs de singel 1931 Foto Utrechts Archief

3113 Utrecht - Catharijnensingel Maken van een betonbaan voor de rail van de tram 1931 Foto Utrechts Archief

3114 Utrecht - Catharijnensingel Maken van een betonbaan voor de rail van de tram 1931 Foto Utrechts Archief

3115 Utrecht - Catharijnensingel Aanbrengen asfalt 1931 Foto Utrechts Archief

3116 Utrecht - Catharijnensingel Aanbrengen asfalt 1931 Foto Utrechts Archief

3117 Utrecht - Catharijnensingel Aanbrengen asfalt 1931 Foto Utrechts Archief

3201 Factuur voor verhuur stoomwals 1932 Archief VBW

3301 AMMANN Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3302 Asfaltmenginstallatie Op de voorgrond stapels briketten, brandstof voor de installatie jaren '30 Archief VBW

3303 Mobiele bitumenketel voor het verwarmen van de bitumen op de werklocatie jaren '30 Archief VBW

3304 Mobiele bitumenketel jaren '30 Archief VBW

3305 Mobiele bitumenketel jaren '30 Archief VBW

3306 Centrifugaalpomp jaren '30 Archief VBW

3307 Centrifugaalpomp jaren '30 Archief VBW

3401 FORD asfaltkipper, in de emmer gasolie voor het reinigen van de kipper jaren '30 Archief VBW

3402 Op het rechtse karretje werden de harken en schoppen verwarmd, dit voor het reinigen ervan het asfalt smolt er dan vanaf jaren '30 Archief VBW

3403 Overslag van Asphalt op het station jaren '30 Archief VBW

3403 De stoommachine op de voorgrond verwarmt het asphalt zodat het makkelijker overgepompt kan worden jaren '30 Archief VBW

3405 FORD kipper met een aanhanger voor het vervoer van Asphalt jaren '30 Archief VBW

3501 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3502 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3503 Asfaltmenginstallatie Aanvoer steenslag met de kruiwagen jaren '30 Archief VBW

3504 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3505 Aanvoer van Asphalt jaren '30 Archief VBW

3601 Asfaltmenginstallatie jaren '30 Archief VBW

3602 jaren '30 Archief VBW

3603 jaren '30 Archief VBW

3605 Aanleg asfaltwegdek jaren '30 Archief VBW

3606 Aanleg asfaltwegdek jaren '30 Archief VBW

3607 Aanleg asfaltwegdek jaren '30 Archief VBW

3701 FORD asfaltkippers op de werf jaren '30 Archief VBW

3702 FORD asfaltkipper ook wel kipford genoemd jaren '30 Archief VBW

3703 Delft Waarschijnlijk een voertuig voor het plaatselijk verwarmen van het wegdek 1937 Archief VBW

3815 Een machine is gekanteld bij het op of afrijden van de dieplader 1938 Archief VBW

3816 Utrecht 1938 Archief VBW

3817 Almelo 1938 Archief VBW

	Na de sterke groei van de omzet in de beginjaren duikelt de omzet van de Mij Wegenbouw tijdens de algemene malaise begin jaren dertig omlaag van 4,8 miljoen gulden in 1930 tot 1,7 miljoen in 1936. In 1938 zorgt aandeelhouder Kaarsenfabriek Gouda-Apollo ervoor dat het bedrijf financieel word gesaneerd. Na de tweede wereldoorlog verdwijnen de namen Boesewinkel en Bitumenweg van het materieel om plaats te maken voor : Maatschappij Wegenbouw.